[İbrahim Halil ER]

SORU: Seydâ, Selef akidesiyle kelam akidesi arasında ne fark var?
M. EMİN ER: Evliyâ-i izâm ne Eşarî’dir ne de Mâtürîdî… Bunların hangisi kuvvetliyse ona tâbi olurlardı. Bu iki imamın bazı şiddetli görüşleri vardır ki nefse ağır gelir; bazı hafif görüşleri de vardır. Hangisinin görüşü nefse ağır geliyorsa onu alırlardı. En başta öylediğimiz,
“Kemâlu’l-iltizâmbi’l-azîmet” bu manadadır. Ehl-i tasavvuf her ne kadar zâhiren, Hanefî, Mâlikî, Şâfiî ya da Hanbelî olsa da onlar mümkün mertebe bütün mezheplere imtisal ederler. Mümkün mertebe hilafsız bir fıkha tâbi olmaya gayret ederler. Şimdi bunu size nasıl tasvir etsem… Meselâ İmam Şâfiî, “başın meshinde şu kadar kâfidir” diyor, Hanefîler dörtte birin; Mâlikî ve Hanbelîler ise bütün başın meshedilmesi gerektiği görüşündeler. Burada “Kemâlu’l-iltizâmbi’l-azîme” gereği ve en kuvvetli amel, kafanın hepsinin meshedilmesidir. Kafanın hepsini meshettiğinizde hilafsız bir fıkıhla yani bütün mezheplerle amel etmiş oluyorsunuz. Kısaca buna “el-ahzubi mâ ittefekû aleyhi fî mâ ihtelefû fîh” diyoruz. İhtilafın olduğu yerde ittifak olur mu? Oluyor işte… Az önce mesh misalinde bunu gördük; mesele ihtilaflı ancak yapılan amel müttefakun aleyh. Mâtürîdîlik ve Eşarîlik meselesi de böyledir; yani ehl-i tarikin vazifesi azimetle amel etmektir. İnsan sadece mezhebine bağlı kalır; mezhebinin yarısı ruhsatlardır, diğer yarısı ise azimettir… Ehl-i tarik azimetle amel etmekle memurdur. En başta tasavvufun tarifinde de söylediğimiz üzere, ehl-i tarikat ruhsatı haram gibi bilirler; ruhsatlardan uzak dururlar. He dört imama da tâbi olmaya çalışırlar. Cenâb-ı Allah da buna işaret etmektedir:
“O kimseler ki sözü dikkatle dinlerler, sonra onun en güzeline tâbi olurlar. İşte onlar o kimselerdir ki, onları Allah hidâyete erdirmiştir. Ve işte selim akıllara sahip olanlar da ancak onlardır.” (Zümer 18).

[Yazar]

Yazılar